Klassiklər, Universitet Dərslikləri və Anglo-Sakson Dünya

Məqalənin başlığında əvvəlcə kitablar deyə yazmağı düşünürdüm ancaq sadəcə kitab etiketi ilə yazıya başlamağın bu kiçik məqalənin məğzini anlamağa həm də o kitablara haqsızlıq olacağı üçün klassiklər olaraq dəyişdirməyi uyğun gördüm. Tartışmasız klassiklər özəlində kitablar, bizim sosyal həyata daxil olmağımızda önəmli yer işğal edir hətta əksik də qalır deyə bilərik...Daha da önəmli olan vaxtından daha az vaxtımızın olmağıdı. Həyat standartlarımızın son 150 ildə inanılmaz dərəcədə artmasına baxmayaraq, gündəlik həyatımızı bir plan üzərinə qurub, onu tempə sala bilmirik. Zaman çox sürətlə keçir və Cem Yılmaz’ın dediyi kimi sürət artıq bizim düşmənimizdi.

Bizim planlara, listlərə, həyatımızı biraz daha asanlaşdıracaq şeylərə ehtiyacımız var. Bilgi gücdüsə daha az məlumat da effort itkisi, vaxt ve bəzən də pul itkisinə səbəb olabilir. Mənim blogumun ən dəyərli qismi hazırladığım listlərdi ki, mənim daha öncə yaşadığım itkiləri məndən sonrakiların yaşamaması üçün hazırladığım məqalələrdən ibarətdi. Daha öncə hazırladığım list tövsiyyə məqsədli idisə, indi hazırladığım isə daha çox məlumat vermək, sizə uzun-uzun seçim itkisi vermədən sizə kömək edəcək şəkildə təsəvvür yaratmaqdı.

Mən şəxsən həftədə ən az bir dəfə kitabçıları gəzib, gündəmi tutmağa çalışıram. Bunlar daha çox alışveriş mərkəzindəki kitabçılar olur ki, buna səbəb də orada hər zaman dəyişiklikləri görmək mümkün olduğu üçündü – digər halda ümumi kitabçılar yenə ümumi olaraq standart şeyləri satırlar...Bəs başlıqdaki üniversitet dərslikləri nə deməkdi deyə soruşulacaq olsa – mən hamımız kimi eyni zamanda digər ölkələrdə tələbələrə hansı dərsliklərin oxudulduğu, bizdən nə dərəcə fərqli olduqlarını görmək, hansı yetərlilikdə olduğumu bilmək ehtiyacı hiss edirəm. Digər kitablardan fərqli olaraq, Klassiklər tələbənin bitirməsi gərəkən kitablar olduğu üçün mənim 4 ildə oxuduqlarımla (ve mənə oxutdurulanla) digərlərinə oxutdurulanlar arasındaki fərqi bilmək bizə çox şey qazandıra bilər. Ona görə bu məqalə bir ehtiyacdır! Niyə Anglo-Saxson dünyanı seçdiyim soruşulacaq olsa isə - birincisi perspektivim Asiyaya yox bizdən qərbdə yerləşənlərə yönəlik olduğu üçün, ikincisi bizim qərbdə olanlarla bir mənalı olaraq iç-içə olduğumuz üçün, üçüncüsü də  Columbia, Amerika mərkəzli Open Sylabus Project’in belə bir website hazırlayaraq, yəqinki bir ilkə nail olduğu üçün.

Syllabus Project – bir milyondan çox üniversitet dərsliklərini bir araya gətirərək, ingilis dilli dünyada hansı kitabların oxudulduğunu göstərmək məqsədi ilə son üç-dörd il bir çalışma ediblər.¹ Keçən il də bunu online olaraq bizlərə də açdılar. Həmin listə 5 ölkə - ABŞ, Britanya, Kanada, Yeni Zelandiya və  Avstralia – daxildir. Dərsliklər isə 12 fərqli bölümü içinə daxil edir. Ayrı-ayrı olaraq da yüzdən çox üniversitetdə hansı kitabların dominant olduğunu görmək olur.

Resim yazısı ekle

Buna əsasən İngilis Dilli Dünyada ən çox oxudulan ilk 3 kitaba Platon və Marx, 10 klassikə ise Marry Shelley (Frankstein), Aristotel (Etik),  Thomas Hobbes (Leviathan), N.Machiavelli (Hökümdar),  Sophocles (Oedipus) və Shakespeare (Hamlet) daxildir. İlk 20’yə isə Edward Said Michel Foucault, Thomas Kuhn, J.Stuart Mill və Martin Luther King daxildir..Həmən arxasınca isə son 20 ilin siyasi diskursunu önəmli şəkildə təsir etmiş Samuel P.Huntington Mədəniyyətlər Çatışması ilə listə daxil olub. Tartışmasız listə özünü Yunan Fəlsəfəsinə borclu hesab edən qərbdə Platon və Aristotel demək olar ki, bütün kitabları ilə yer ediblər ve Shakespeare də unutmayaq – 4 kitabla Anglo-Saxson dünyada ən çox oxunanlar arasındadır. Bundan başqa ilk 100 kitaba Kant Max Weber,Kafka, Fitzgerald, Virginia Woolf..

Amerika’da oxudulan kitablarla aşağıdaki listdəki kitablar demək olar ki, üst-üstə düşür. Ayrıntılı olaraq buradan da baxa bilərsiniz.² Ancaq Britaniya’daki dərsliklər isə çox fərqli və orjinaldılar. Bəs mən hansıları oxumuşam? İlk onluqdan sadəcə Karl Marks  (Kominist Manifesto) və Machiavelli (The Prince).

İndi isə mən oxuduğum bölüm və üniversitetim haqqında olan məlumatları verdikdən sonra məqaləni bitirməyə çalışacağam. Saytda yerləşdirilən 12 bölümdən birisi Politics başlığı altında görüdüyüm qədəri ilə daha çox ‘’İnternational Relations’’ disiplininə referans verən kitablar görülür. Ümumi olaraq bunlar oxudulur.

Political Science (2017)

1 Samuel Huntington, Clash of Civilizations

2. Thomas Hobbes, Leviathan

3. Alexis De Tocqueville, Democracy in America

4. Aristotels The Politics

5. Nicollo Machiavelli The Prince

6. John S. Mill On Liberty

7. Jan Jacques Rousseau, The Social Contract

8. Karl Markx, Cominist Manifesto

9. Kenneth Waltz, Theory of International Politics

10. Alexander Hamilton The Federalist Paper

11. Alexis De Tocqueville, Harvey C.Mansfield Democracy in America

12. Arthur Newell Strahler, Physical Geography

13. Garrett James Hardin The Great Tradegy of the Commons

14. Francis Fukuyama, End of the History, National Interest

15. Plato Republic

16. David R. Mayhew, The Congress: Electotral Connection

17. Benjamin R Barber, Jihad vs Mcworld

18. Edward Said, Orientalism

19 . Joseph E. Stigletz, Globalisation and its Discontents

20. John J. Mearsheimer, False Promise of International Institutions

21. Robert D.Pudham Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games2

22. Joshua S.Goldstein, International Relations

23. Doyle, Michael W.  Liberalism and World Politics, The American Political Science Review

24. John Locke, Second Treatise of Government

25. Krasner, Stephen D. Sovereignty, Foreign Policy

26. Robert O.Keohane, Power and Interdependence

27. Immanuel Kant, Perpetual Peace

28. Karl Polanny The Great Transformations

29. Thomas L.Friedman, The Luxes and the Olive Tree

30. Michael Doyle and ,,, Democratic Peace, International Security

Political Science (2023)

1.     Samuel Huntington, Clash of Civilizations
2.     Thomas Hobbes, Leviathan
3.      Benjamin Ginsberg, We the People: An Introduction to American Politics
4.      John Locke, Second Treatise of Government
5.      Karl Marx, Cominist Manifesto
6.      Alexis De Tocqueville, Democracy in America
7.      John Baylis, Steve Smith, The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations
8.      Jan Jacques Rousseau, The Social Contract
9.      Nicollo Machiavelli The Prince
10.   Gary King,  Designing Social Inquiry: Scientific Inference in Qualitative Research
11.   Aristotelis The Politic
12.   Robert D. Putnam, Bowling Alone: America's Declining Social Capital
13.   Plato. Republic
14.   Hans J.Morgenthau,  Politics Among Nations; The Struggle for Power and Peace
15.   Alexander Hamilton The Federalist Paper
16.   Mancur Olson, The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups
17.   Benedict Anderson, Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism
18.   Karen O.'Connor, American Government: Continuity and Change
19.   John S. Mill On Liberty
20.   Kenneth Waltz,  Theory of İnternational Politics
21.   Francis Fukuyama, The End of History and the Last Man
22.   Robert O. Keohane, After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy
23.   John Rawls, A Theory of Justice
24.   Anthony Champagne, Governing Texas
25.   Robert D. Putnam, Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy
26.   Amartya Sen, Development as Freedom
27.   Anthony Downs, An Economic Theory of Democracy
28.   John J. Mearsheimer, The False Promise of International Institutions
29.   Thomas E. Patterson, We the People: A Concise Introduction to American Politics
30.   John J. Mearsheimer, The Tragedy of Great Power Politics
31.   Margaret E. Keck, Activists Beyond Borders
32.   Hedley Bull, The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics
33.   Arend Lijphart, Patterns of Democracy
34.   Joseph E. Stiglitz, Globalization and Its Discontents
35.   Garrett Hardin, The Tragedy of the Commons
36.   Alexander Wendt, Anarchy Is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics
37.   Robert D. Putnam, Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games
38.   Peter B. Evans, Dietrich Rueschemeyer, Theda Skocpol, Bringing the State Back In
39.   Karl Polanyi, The Great Transformation
40.   Adam Smith, An Inquiry Into the Nature and Causes of the Wealth of Nations
41.   Economic, Social and Cultural Rights Nations. Office of the High Commissioner for Human Rights
42.   Kenneth N. Waltz, Man, the State, and War
43.   William Strunk, The Elements of Style
44.   Scott Burchill ed. Theories of International Relations
45.   Walter Carlsnaes, Thomas Risse-Kappen, Beth A. Simmons, Handbook of International Relations
46.   Immanuel Kant Perpetual Peace
47.   Thucydides The History of the Peloponnesian War
48.   James D. Fearon, David D. Laitin Ethnicity, Insurgency, and Civil War
49.   James D. Fearon Rationalist Explanations for War
50.   Samuel Huntington, The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century
55. Frantz Fanon The Wretched of the Earth
56. Robert O. Keohane Power and Interdependence
58. Graham T. Allison Essence of Decision: Explaining the Cuban Missile Crisis
65. Edward W. Said Orientalism
66. Alexander Wendt Social Theory of International Politics
67. Juan J. Linz, Problems of Democratic Transition and Consolidation: Southern Europe, South America, and Post-Communist Europe
68. Deborah A. Stone Policy Paradox: The Art of Political Decision Making
69. Michael W. Doyle, Liberalism and World Politics
70. Samuel P. Huntington, Political Order in Changing Societies
72. Robert Jervis Cooperation Under the Security Dilemma
74. Michel Foucault Discipline and Punish: The Birth of the Prison
76. Graham T. Allison, Conceptual Models and the Cuban Missile Crisis
79. Martha Finnemore, Kathryn Sikkink International Norm Dynamics and Political Change
80. Robert M. Axelrod, The Evolution of Cooperation
81. Charles W. Kegley, World Politics: Trend and Transformation
82. Joseph A. Schumpeter Capitalism, Socialism, and Democracy
83.Ernest Gellner, Nations and Nationalis,
84. Stephen M. Walt, International Relations: One World, Many Theories
85. Robert O. Keohane, Neorealism and Its Critics
87. James C. Scott, Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition Have Failed
88. Elinor Ostrom, Governing the Commons
89. Cynthia Enloe, Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics
90. Paul Collier, Bottom Billion
91. Jeffry A. Frieden, David A. Lake, International Political Economy: Perspectives on Global Power and Wealth
93. Michael Walzer, Just and Unjust Wars: A Moral Argument With Historical Illustrations
94. Peter J. Katzenstein, The Culture of National Security: Norms and Identity in World Politics
95. Vladimir Ilʹich Lenin, Imperialism, the Highest Stage of Capitalism: A Popular Outline
96.Edmund Burke, Reflections on the Revolution in France
97. Universal Declaration of Human Rights, General Assembly United Nations

Viyana Milli Kitabxanası, Yanvar 2017

Britanyada okutulan Politics başlığı altında İnternational Relations kitabları. Bunlardan yarısını bu 4 ildə oxuyub bitirə bildim. Son olaraq bize üniversitetin ilk ili Nezir hoca tərəfindən Heyvan Çiftliyi və 1984 kitabı oxudulmuşdu. Eyni zamanda birinci siniflərə Machiavelli – Hökümdar kitabı Morgenthau Realizm üzərinə 6 maddəsi əlavə material olaraq oxudulmaqdadı. 4cü sinifdə isə Thomas Kuhnın kitab özeti Kantın Əbədi Barış analizi ve s. Kimi dərs ödevleri semestr içərisində tələbələrə oxudulur.

Political Science or International Relations (United Kingdom/2017)

1.    Scott Burchill ed.,  Theories of International Relations

2.    Robert H.Jackson, Introduction to İnternational Relations

3.    Kennet Waltz,  Theory of International Politics

4.    Edward Said,  Orientalism

5.    Robert H.Jackson,  Introduction to International Relations Theories and Approaches

6.    Alexander Wendt,  Social Theory of International Politics

7.    Chris Brown,  Understanding İnternational Relations

8.    Hedley Bull,  The Anarchical Society a Study of Order in World Politics

9.    Cynthia H Enloe,  Bananas, Beaches & Bases: Making Feminist Sense of International Politics

10.  Alexander Wendt, Anarchy Is What States Make of It: The Social Construction of Power Politics,  İnternational Organization

11.  Robert Jervis,  Perception and Misperception in International Politics

12.  Jill Steans,  International Relations: Perspectives and Themes

13.  Fred Halliday,  Rethinking International Relations

14.  Karl Marx,  The Communist Manifesto

15   Hans J.Morgenthau,  Politics Among Nations; The Struggle for Power and Peace

16   Alan Waren, Political Parties and Party System

17.  John Stuart Mill,  On Liberty

18.  John J. Mearsheimer,.   The False Promise of International Institutions

19.  Carl Von Clausewitz, , On War

20.  Vernon Begdanor,   Devolution

Political Science or International Relations (United Kingdom/2023)

1.        Scott Burchill ed., Theories of İnternational Relations

2.        John Baylis, Steve Smith ed., The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations

3.        Chris Brown,  Understanding International Relations

4.        David Marsh, Gerry Stoker, Theory and Methods in Political Science 

5.        Alexander Wendt, Anarchy Is What States Make of It: The Social Construction of Power

6.        Cynthia Enloe, Bananas, Beaches and Bases: Making Feminist Sense of International Politics

7.        Hedley Bull,  The Anarchical Society a Study of Order in World Politics

8.        Kenneth Waltz,  Theory of İnternational Politics

9.        Hans J.Morgenthau,  Politics Among Nations; The Struggle for Power and Peace

10.    Simon Hix, The Political System of the European Union

11.    Peter Burnham, Research Methods in Politics

12.    Michelle Cini, European Union Politics

13.    Rod Hague, Comparative Government and Politics: An Introduction

14.    Ian Bache, Politics in the European Union

15.    Karl Marx, The Communist Manifesto

16.    Neill Nugent, The Government and Politics of the European Union

17.    Francis Fukuyama, The End of History and the Last Man

18.    Andrew Heywood, Political Ideologies

19.    Helen Wallace, Policy-Making in the European Union

20.    Timothy Dunne, Milja Kurki, Steve Smith, International Relations Theories: Discipline and Diversity

21.    Steve Smith, Ken Booth, Marysia Zalewsk, International Theory: Positivism and Beyond

22.    John J. Mearsheimer, The False Promise of International Institutions

23.    Alexander Wendt, Social Theory of İnternational Politcs

24.    David Campbell, Writing Security: United States Foreign Policy and the Politics of Identity

25.    Cynthia Weber, International Relations Theory: A Critical Introduction

26.    Jill Steans, Gender and International Relations: Issues, Debates and Future Directions

27.    Alan Bryman, Social Research Methods

28.    Robert O. Keohane, After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy

29.    Samuel P. Huntington, The Clash of Civilizations?

30.    Benedict Anderson, Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism

31.    Gary King, Designing Social Inquiry: Scientific Inference in Qualitative Research

32.    Steven Lukes, Power

33.    Walter Carlsnaes, Thomas Risse-Kappen, Beth A. Simmons Handbook of International Relations

34.    Robert W. Cox Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory

35.    Arend Lijphart Patterns of Democracy

36.    Andrew Heywood, Global Politics

37.    Jenny Edkins, Maja Zehfuss, Global Politics: A New Introduction

38.    Jan Aart Scholte, Globalization: A Critical Introduction

39.    Edward W. Said, Orientalism

40.    Robert O. Keohane, Power and Interdependence

41.    Thomas Hobbes, Leviathan

42.    John J. Mearsheimer, The Tragedy of Great Power Politics

43.    David Boucher, P. J. Kelly, Political Thinkers: From Socrates to the Present

44.    Robert O. Keohane Neorealism and Its Critics

45.    John Ravenhill, Global Political Economy

46.    Edward Hallett Carr, The Twenty Years' Crisis, 1919-1939: An Introduction to the Study of International Relations

47.    Paul Q. Hirst, Globalization in Question: The International Economy and the Possibilities of Governance

48.    Kenneth N. Waltz, Man, the State, and War

49.    Mary Kaldor, New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era

50.    Joseph M. Grieco, Anarchy and the Limits of Cooperation: A Realist Critique of the Newest Liberal Institutionalism

51.    R. B. J. Walker, Inside/Outside: International Relations as Political Theory

52.    Colin Hay, Political Analysis

53.    Martha Finnemore, Kathryn Sikkink, International Norm Dynamics and Political Change

54.    Robert O.'Brien, Robert O.’Brien, Marc Williams, Global Political Economy: Evolution and Dynamics

55.    Georg S.ørensen, Introduction to International Relations: Theories and Approaches

56.    Andrew Heywood, The European Union as a Global Actor

57.    David Held, Global Transformations: Politics, Economics and Culture

58.    Susan Strange, States and Markets

59.    Tim Bale, European Politics: A Comparative Introduction

60.    Frantz Fanon, The Wretched of the Earth

61.    David Held, Models of Democracy

62.    Robert D. Putnam, Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games

63.    Nicholas J. Wheeler, Saving Strangers

64.    Anthony McGrew, Global Transformations Reader an Introduction to the Globalization Debate

65.    Amartya Sen, Development as Freedom

66.    Michael W. Doyle, Liberalism and World Politics

67.    Ted Hopf, The Promise of Constructivism in International Relations Theory

68.    Emanuel Adler, Seizing the Middle Ground

69.    Sandra Halperin, Political Research: Methods and Practical Skills

Bunlara da baxın..

1.Gray Matter, What a million syllabus can teach us New York Time, June 2016.

(http://nyti.ms/2vSdCW8)

2. These are the books students at the top US colleges are required to read 
(http://bit.ly/2jurmwV)

3. Christopher Ingraham, What Ivy League students are reading that you aren’t, Washington Post, February 2016. http://wapo.st/2wUdd2e

4. Open Syllabus Project https://www.opensyllabus.org/